♫ – OFF TOPIC – Historia jednej mapy…
Podczas zapisywania dla Państwa kolejnego odcinka alternatywnej, a raczej prawdziwej historii, trafiła mi się interesująca mapka, wraz z obszernym opisaniem jej tworzenia przez niejakiego Henry S. Tannera.
Postanowiłem się tym znaleziskiem z Państwem podzielić – dla równowagi – by nie posługiwać się tylko rosyjskojęzycznymi źródłami, i pokazać jak działała XIX wieczna cenzura i mechanizm fałszowania historii świata.
Z Wikipedii:
Henry Schenck Tanner (1786–1858)
was an American cartographer, born in New York City.
He produced A Geographical and Statistical Account of the Epidemic Cholera from its Commencement in India to its Entrance into the United States[1] in 1832 in response to the worldwide cholera epidemic of 1817.
Tanner wished to provide a geographic account of the spread of the disease, stating that other statistics concerning the epidemic were „given in such a loose and unconnected manner as to render a reference to them at once irksome and unprofitable.” His publication included global, national and local maps, data tables showing number of deaths in different localities by country, and detailed maps of the United States and New York City with small red dots indicating points where the disease had broken out.
Tanner produced a map of Mexico in 1822, which became the basis for the map by John Disturnell in 1847, used in the boundary negotiations of the U.S. and Mexico following the Mexican-American War. Tanner’s map contained some errors, reproduced by Disturnell.[2][3]
In 1846, Tanner published A New Universal Atlas.[4]
https://en.wikipedia.org/wiki/Henry_Schenck_Tanner
https://en.wikipedia.org/wiki/Geologic_map_of_Georgia_(U.S._state)
Ta niezwykle krótka notka biograficzna dotyczy osoby, która stworzyła pierwszy w USA atlas geograficzny i niezwykle ciekawą mapę świata. Jak widać z durkopedii, Atlas został wydany w roku 1846, choć w sieci istnieje kilka wydań tego atlasu, z lat – na przykład 1825, 1833 czy 1836. Jakość wszystkich wydań Atlasu (doskonała czcionka, druk najwyraźniej offsetowy na maszynie rotacyjnej i na papierze drzewnym – czyli po zastosowaniu wałków gumowych w maszynach drukarskich), świadczy raczej o druku bliższemu dacie 1880-1890 i antydatowanemu wstecz…
Ze słowa wstępnego jakie napisał Autor wynika że zakończył swe prace nad Atlasem w roku 1825 (01.01.1825). Zakładamy w tym momencie, że jest to prawdziwa data ukończenia kilkuletnich prac Tannera.
W części Atlasu dotyczącego „świata” – Autor opierał się na aktualnej wiedzy europejskich badaczy i geografów, z którymi się konsultował i wymieniał informacje. Jest to więc niejako podsumowanie wiedzy naukowej dotyczącej geografii i poznawania świata do roku 1825.
W części dotyczącej obu Ameryk, Tanner opierał się na badaniach współczesnych mu geografów i odkrywców, z którymi prowadził obszerne korespondencje.
Do swojej mapy świata Tanner załączył długie słowo wstępne, które jest na tyle interesujące, iż postanowiłem Państwu ten tekst zaprezentować. Dla wielu osób może się on wydawać nudną wyliczanką powoływania się na źródła, które były podstawą pracy Autora, nie mniej jednak – mimo niewątpliwej cenzury jaka wtedy istniała, oraz wątpliwości co do datowania wydania Atlasu – wstęp ten zawiera wiele bardzo interesujących informacji…
Poszczególne strony i moje uwagi…
Strona tytułowa
Obrazek
.https://kodluch.wordpress.com/wp-content/uploads/2017/11/00-002.jpg
Lądowanie Kolumba w Nowym Świecie zgodnie z wyobrażeniami artysty końca XIX wieku. Hiszpanie uzbrojeni w kusze i ogoleni najnowszymi brzytwami z 1865 roku, łopata z drugiej połowy XIX wieku. A już zupełnie rozbraja puzon…
Index
Strona 1
Atlas swój Tanner konsultował z „największymi autorytetami europejskimi”, którzy dodali do jego pracy wiele dodatkowych informacji.
Autor powołuje się na konstytucję nowej republiki „Kolumbia”, jaka powstała na miejscu „królestwa Nowej Grenady”. Okazuje się, że w czasie gdy Tanner tworzył swój Atlas, na terenie współczesnej nam Kolumbii trwały jeszcze walki a jak pisze durkopedia o pierwszej konstytucji Kolumbii: „Konstytucją z roku 1858 utworzono konfederację Granadina, którą w 1861 przekształcono w Stany Zjednoczone Nowej Granady, a dwa lata później w Stany Zjednoczone Kolumbii” – więc raczej nie jest możliwe by wtedy zajmowano się tworzeniem takich aktów prawnych jak „konstytucja”…
Nawiasem mówiąc, warto Czytelnikowi przypomnieć, że Królestwo Nowej Grenady zostało najprawdopodobniej stworzone przez Maurów i Żydów którzy zostali wygnani z hiszpańskiej Grenady…
https://pl.wikipedia.org/wiki/Kolumbia
https://en.wikipedia.org/wiki/Colombia
Strona 2
Na tej stronie Autor ustala „dane wyjściowe” – czyli współrzędne geograficzne Kapitolu w Waszyngtonie – które służyły jako punkt odniesienia do tworzenia map obu Ameryk. Niejaki Lambert ustalił, że Kapitol ma współrzędne geograficzne = długość geograficzna 76° 55’ 30” na zachód od obserwatorium Greenwich. Obecnie durkopedia podaje takie „namiary” na Kapitol = 38°53′23″N 77°00′32″W (czy od czasów Tannera do dzisiaj Kapitol przesunął się na zachód o pół stopnia?)
Tanner odwołuje się też do ustalonego przez La Place’a „uniwersalnego południka”, i który znajduje się na zachód od Waszyngtonu =113°51′18″
Autor dodaje:
Południk zerowy – wyspa Ferro – adoptowany przez D’Anville’a : „Among the Arabians, Alfragan, Albatagnus, Nassir-Eddin, and Ulug Beg, reckoned from the Isle of Ferro; but Abulfeda began to compute his longitude from a meridian ten degrees to the eastward of that of Ptolemy, propably because it passed though Cadiz, which was at that time rendered famous by the conquests of the Moors in Spain
Należy dodać w tym miejscu, że wyznaczanie szerokości geograficznej jest sprawą stosunkowo prostą. Wyznaczanie długości geograficznej zależy od dokładności posiadanego chronometru.
Według jednej z linkowanych niżej map, wyspa Ferro leżała na północ od obecnych Wysp Brytyjskich.
Strona 3
Autor kontynuuje informacje dotyczące szczegółów techniczno geograficznych map, powołując się na znanego angielskiego geografa tworzącego doskonałe mapy, o nazwisku Arrowsmith.
Z początku XIX wieku było dwóch kartografów o tym nazwisku – John i Aaron (ale raczej figurują wszędzie nie jako kartografowie, lecz wydawcy). Nie ma o nich praktycznie żadnych informacji, poza wieloma mapami które rzekomo stworzyli. Według durkopedii pierwszym wydawcą o takim nazwisku był Isaac Arrowsmith, który po przyjeździe z Niemiec w 1854 roku założył Towarzystwo Typograficzne, drukujące prymitywne rozkłady jazdy dla angielskich kolei. Dopiero jego syn James Williams Arrowsmith, po śmierci ojca w roku 1871 rozpoczął wydawanie i drukowanie poważnych i dokładnie odwzorowanych map…
https://en.wikipedia.org/wiki/J._W._Arrowsmith
Następnie Autor wylicza źródła swoich informacji – na przykład wydawnictwa rosyjskie mówiące o ekspedycjach naukowych Kruzenszterna (Adam Johann Ritter von Krusenstern (znany też pod rosyjskim imieniem Iwan Fiodorowicz Kruzensztern: Иван Фёдорович Крузенштерн)), oraz takich badaczy rosyjskich jak (transkrypcja oryginalna) Davidoff, Kaschacheff, Rosanoff, Kotzebue…
Na dole przypisek mówiący o tym,że „kapitan Kotzebue” w roku 1823 na zlecenie księcia Romanzoff’a – tak jak i kapitan Parry – poszukiwał tak zwanego „przejścia północno-zachodniego”. Na dalszych stronach ponownie wspomina się o ekspedycjach które miały odnaleźć taką drogę morską, wiodącą z zachodniego brzegu Ameryki Północnej do Zatoki Baffina (patrz mapa na dole)
Autor cytuje niezwykle ciekawy fragment „Ukazu” Imperatora Rosji z dnia 04.09.1821, dotyczącego strefy handlu w określonym terytorium – będącym na wyłączności Rosji. Autor powołuje się też na jakieś ustalenia graniczne pomiędzy IR (Imperium Rosyjskim) a USA (prawdopodobnie zatwierdzone przez Kongres w roku 1820-1821)
Strona 4
Na tej stronie Autor kontynuuje informacje na temat granic USA. Wspomina umowę graniczną z Brytyjczykami z dnia 20.10.1818
Komentuje wyprawy badawcze jakie przedsięwziął M’Kenzie w latach 1793 i 1789 „explore those dreary and inhospitable regions” – chodzi o wyprawy od Fort Chippewan do Pacyfiku oraz do Oceanu Północnego. M’Kanzie odkrywał „ponure i niegościnne rejony” (explore those dreary and inhospitable regions). Odkrywane są i opisywane na nowo tereny wokół jezior: Niewolniczego, Niedźwiedziego. Jezioro Niewolnicze jest teraz (według pomiarów M’Kanzie i opinii Tannera) „10 stopni za daleko” w stosunku do wcześniejszych obserwacji Hearne’a (prawdopodobnie 1769-1772). Trwają spekulacje na temat położenia rzeki Coppermine River.
Opisywana jest wyprawa niejakiego J. Harmon’a, gdzie rzeka Caledonia „occupy the intermediate space between the former and the north branch of Columbia river”. Czyli rzeka Kolumbia kiedyś płynęła inaczej a teraz płynie na północ.
Następnie Tanner powołuje się na mapę jaką rysował kapitan John Ross, który na zlecenie rządu brytyjskiego szukał „przejścia Davis’a” pomiędzy Atlantykiem a Pacyfikiem, eksplorując Zatokę Baffina, które to przejście do tej pory było traktowane jako wytwór wyobraźni ( treated as a phantom of the imagination).
W przypisie Autor wspomina o wyprawie porucznika Franklina którego obserwacje dotyczące okolic i położenia geograficznego Wielkiego Jeziora Niewolniczego są całkowicie zgodne z pomiarami M’Kenzie (a które kwestionuje w innym miejscu Tanner).
Strona 5
Ciąg dalszy poprzednich rozważań- na temat nieudanej (bo nie znaleziono przejścia na Pacyfik) wyprawy kapitana Rossa do Zatoki Baffina:
„The ice, which in those seas is perpetually shifting its position, may have at that time co completely blocked up the strait (the doscovery of wchich was reserved for the more fortunate Parry), as to prelude all hope of effecting a passage through it, and to have induced the belief that the land in that direction was continuous.”
Opis mapy jaką wykreślił porucznik E. Parry, podczas wyprawy w latach 1819-1820. Wyprawa miała na celu znalezienie przejścia „północno-zachodniego” – z Atlantyku na Pacyfik. Wyprawa była doskonale wyposażona jak na ówczesne możliwości. Jednak warunki pogodowe zmusiły Parre’go do szukania miejsca przezimowania na wyspie Melville Island (North Georgian group), skąd powrócono do Anglii (The party remainded in this situation until the re-appearance ofthe sun, when, after a lengthy term of gloom and darkness, they resumed their voyage, and returned to the England.)
Strona 6
Opis map ”Cabotii” – nazwa regionu pochodzi od John’a Cabota i jego syna Sebastiana. „Cabotia” to obecne „New Brunswick, Nova Scotia, Breton Island, Newfoundlan etc”.
Autor opisuje, jak to Henryk VII w roku 1497 rozkazał Cabot’owi znaleźć przejście morskie z Zatoki Baffina na Florydę (?)
Tanner opisuje kolejne materiały źródłowe, takie jak opis wyprawy mającej na celu zbadanie źródeł Missouri (kapitanowie Lewis i Clark – 1804-1806), w związku z traktatem z roku 1803, na mocy którego zakupiono Luizjanę. Wyprawa rozpoczęła się 14.05.1804 – gdy rozpoczęto podróż w górę rzeki. Po osiągnięciu celu i zbadaniu rzeki Columbia, wyprawa się zakończyła w dniu 22.08.1806. Na podstawie obserwacji astronomicznych prowadzonych podczas tej wyprawy, Tanner skorygował swoje mapy (na mapach Tannera Góry Oregonu były położone o 3 stopnie bardziej na wschód.
Autor jeszcze raz podkreśla, że określenie szerokości geograficznej jest łatwiejsze niż długości…
Strona 7
Opis kolejnych materiałów z jakich korzystał Tanner. Między innymi opis wyprawy jaką rozpoczął w maju 1819 major S. H. Long. Wyprawa badała tereny pomiędzy Mississippi, Oregonem a Górami Skalistymi („and of acquiring as thorough and accurate knowledge as might be practicable of a portion of our country which is daily becoming more interesting”…) Dzięki wyprawie, powstały mapy dla Departamentu Wojny. Tanner pisze, że „odkryto nieznane do tej pory części naszego kraju”.Wyprawa była doskonale wyposażona – w instrumenty pozwalające na określanie długości i szerokości geograficznej.
Na dole strony Autor zamieszcza tabelę ukazującą różnice pomiędzy pomiarami (długości i szerokości geograficznej) tych samych miejsc przez różne wyprawy: Lewis and Clark (1804-1806), Humboldt (1804), Robinson, Pike, Long (1819)
Tabelka zadziwia tym, że wraz z upływem lat (kolejnymi wyprawami) – mierzona szerokość i długość się zmienia. Jeżeli na karb niedokładności pomiaru można położyć niedokładność używanych chronometrów przy pomiarze długości geograficznej, to całkowicie niezrozumiałe są różne obliczenia dotyczące szerokości. Wraz z latami mierzona szerokość geograficzna maleje. Zupełnie jakby w ciągu kilkunastu lat od pierwszych do ostatnich pomiarów poszczególne punkty przemieściły się na północ o około 100 km (około 1 stopień).
Strona 8
Kolejna tabelka z wynikami pomiarów: Pike, Melish, Schoolcraft, Long (1819)
Obserwujemy tę samą tendencję dotyczącą pomiarów szerokości geograficznej jak w tabelce na poprzedniej stronie.
Tanner opisuje wyprawę Schoolcrafta z Detroit do źródeł Mississippi, nie podając daty tej ekspedycji.
Opis wyprawy kapitana Perry który badał i kartografował wyspy na Jeziorze Erie (10.09.1813)
Opis traktatu brytyjsko amerykańskiego (1818 ) dotyczącego północnej granicy USA.
Strona 9
Autor zamieszcza cytat z umowy granicznej i daje następujący komentarz: „I have inserted the above with the view of exposing the impropriety of representing the northern boundary as if extended to the Pacific Ocean.
In this particular all our most approved maps are false. There is no passage in the treaty of London (the only authentic document on the subject) which affords the slightest ground for supporting that its extension west of the Oregon Mountains was completed by either party; on the contrary; it was agreed, by the third article of the treaty, that „the right of either party to the country westward of the Stony Mountains” should remain open for future discussion.”.
Problem bierze się z ustalania granic z Rosją i Anglią oznaczonych w traktatach /chyba/ podwójnie – jako granica geograficzna (na przykład linia jakiegoś południka czy równoleżnika) i opisowa „takie i takie góry” – co przy zauważonych przez Tannera błędach w określaniu długości i szerokości geograficznej danego regionu może powodować spory prawno-graniczne.
Dalej Autor przytacza kolejne dane źródłowe, na przykład mapę Nowej Kalifornii niejakiego Don Pedro Walker’a z 1810 roku, oraz mapę Królestwa Nowej Hiszpanii (Meksyk) z 1804 jaką wykreślił Humboldt. Wyprawa Humboldta / jak pisze Tanner/ była sponsorowana przez M. d’Elhuyer’a, dyrektora School of Mining („Tribunal de Mineria”).
Tanner komentuje działalność Humboldta w Meksyku:
When we consider the darkness and obscurity which have for so many ages overspread the geography of this valuable section of the North America continent, and the force which superstition and a blind policy on the part of its late government have constantly opposed to the advance of geographical knowladge,the efforts of this scientific traveller to dispel the one and remove the other must be duly appreciated.
The map he has given to the world, so far as he has become responsible for its correctness, bears the stamp of accuracy, which the test of twenty years has not impaired.
Dodatkowy komentarz Tannera o pracy Humboldta na stopce strony:
The names of the following places do not exist on many map of Mexico published in Europe previous to the year 1804: Guanaxuato, a city containing 70,000 inhibitants, and the mines of Bolanos, Sombrerite, Botopilas, Zimapan and Catorce, from the latter of which there is annually drawn silver to the amount of 20,000,000 frances, or 3,700,293 dollars
Strona 10
Na kolejnej stronie następne krótkie opisy tekstów źródłowych,czyli wypraw eksploracyjnych jakie podejmowano w Ameryce Środkowej. Mapy angielskie, hiszpańskie, amerykańskie i francuskie
Strona 11
Ciąg dalszy źródeł i map wykonanych „constructed with the great precision on a sheet of copper.”. Wzmianka o kreśleniu map w tym typu „Merkatora” – który to sposób wykonywania map jest popularny we Francji (Delile oraz D’Anville).
Autor wspomina też swoją mapę Ameryki Południowej z roku 1821, następnie zaczyna wymieniać mapy „stanowe”. Zaczyna od mapy stanu Maine z 1815 na której granice pomiędzy Brytanią a USA są zgodne z umową z roku 1783
Zaznaczona uwaga: o Rhode Island, Connecticut, Massachusets, Vermont, Ne Hampshire, Maine – które to stany są nazywane zbiorczo „Nowa Anglia”.
Strona 12
Dalsze wyliczanie źródeł „stanowych”. Kolejny raz Autor powołuje się na umowę graniczną ”under the treaty of Ghent” i umowę graniczną z Kanadą z roku 1783.
Strona 13
Wspomniany jest kanał wzdłuż Lake Eire (Tonnawanta Creek) – from Lockport to a dam. Pisze krótko o mapie Viginii biskupa Madisona.
Strona 14
O niezwykle dokładnych mapach Ohio oraz Indiany, tworzonych dzięki kompasowi jaki skonstruował Rittenhouse. Obserwacje De Ferrera rzeki Ohio (Wabash) z roku 1801.
PS
Ciekawe, że „kompas Rittenhouse’a” zaczął być używany wiele lat po śmierci wynalazcy. I nigdzie nie ma śladu o tym wynalazku, poza wpisem Tannera…
.https://en.wikipedia.org/wiki/David_Rittenhouse
Strona 15
„Linia Walkera” – granica demarkacyjna pomiędzy Kentuky i Tennessee
Strona 16
Mapy Północnej i Południowej Karoliny – zawierały według Tannera błąd (1 stopień = 83 ° on the map answering to the 82° of west longitude from Greenwitch… ) Autor poprawił w swoim opracowaniu błędy ze źródeł z jakich korzystał.
Tanner podaje przykład jedynego stanu (Południowa Karolina) – który jako jedyny kraj w USA posiada doskonałą mapę stanową opracowaną kosztem 60,000 dolarów. Mapa została opracowana w roku 1822.
Następnie opis informacji na temat stanu Georgia i różnic w długości geograficznej pomiędzy mapami Georgii a Południowej Karoliny w stosunku do położenia względem Waszyngtonu.
Tanner załącza stosowną tabelkę z tymi różnicami położenia geograficznego różnych miejsc. Różnice wynoszą ponad dwa stopnie.
Strona 17
Zadziwiające wytłumaczenie opisanej wyżej niezgodności, spowodowanej zdaniem Tannera przez anomalię magnetyczną fałszującą wyniki pomiarów dokonywanych za pomocą kompasu o ponad 6 stopni, która miała miejsce w roku 1812 – a którą to anomalię zauważyli wszyscy odkrywcy eksplorujący stan Georgia:
„.. This supposition is strengthened by the coincidence of this difference with the variation of the compass, which was about 6° 15’ east, at and near Savannah, in 1812, the period when, probably, most of the surveys in Georgia were executed”…
Autor powołując się na mapę Mobile Bay and River pisze, że w swoim opracowaniu poprawił błędną jego zdaniem szerokość geograficzną jaka była na tej mapie. Inna mapa z tych okolic ma ten sam błąd „but somewhat obscure with respect to the character of its projection, the degrees of longitude having a greather length than those of lantitude”
Tanner poprawiał także dla swego opracowania informacje o rzekach stanu Mississippi w stosunku do jego zdaniem błędnej mapy „A Map of the Choctaw Purchase”.
Tak jak na innych stronach, tak i na tej – Autor powołuje się na „United States Surveyes” – choć Federalna Służba Geologiczna (United States Geological Survey (USGS)) została powołana decyzją Kongresu USA dopiero w roku 1879, i to z uwagi na konieczność inwentaryzacji stanu Luizjana który USA zakupiły w roku 1803!
https://en.wikipedia.org/wiki/United_States_Geological_Survey
Strona 18
Zakończenie przedmowy Autora do swojej mapy…
Krótkie podsumowanie
.1. Do roku 1825 tylko jeden, jedyny stan USA posiada stanową mapę (Karolina Południowa – ogromny koszt wykonania mapy = 60 tysięcy dolarów w 1822)
.2. Trwa pośpieszna inwentaryzacja – poznawanie Północnej i Środkowej Ameryki (Meksyk)
.3. Trwa poszukiwanie drogi północnej z Atlantyku na Pacyfik. Po 300 latach od takiej pierwszej próby! Może dlatego, że ruchy skorupy ziemskiej spowodowały „niedrożność” używanych do tej pory w rejonie Ameryki Środkowej wszystkich SIEDMIU przejść morskich z Atlantyku na Pacyfik?
W innym miejscu pokażę Państwu mapkę z tymi szlakami oraz mapkę z rzekomo 1842, gdzie jest zaznaczony Kanał Raspadura wykopany pod nadzorem mnicha z Novita w roku 1783. W czasie kreślenia tej mapy zaznaczono, że kanał Raspadura jest już tylko czynny podczas dużych opadów deszczu, dlatego zaczęto wtedy planować zbudowanie kanału Pacyfik – Atlantyk (w Panamie lub jak Raspadura w dzisiejszej Kolumbii – tak zwany „Kanał Cupica”).
.4. Kosztowne wyprawy naukowo-badawcze działają na zlecenie wojska lub są prowadzone przez armię amerykańską. Wyprawa Humboldta organizowana jest na zlecenie odpowiednika naszego ministerstwa górnictwa Hiszpanii. Humboldt inwentaryzuje kopalnie srebra w Meksyku. Oblicza wydobycie, odkrywa wielkie miasto nieznane w Europie i szereg kopalń srebra dających wielkie zyski (trochę o wyprawach Humboldta w Dodatku). Ciekawe gdzie trafiało srebro z tych kilku nieznanych Europie kopalni?
.5. Wyprawy prowadzą dokładne pomiary długości i szerokości geograficznej odwiedzanych i kartografowanych rejonów. Przypomnieć należy, że dopiero od roku 1884 został przyjęty przez wszystkich południk Greenwich jako zerowy.
.6. Pomyłki i niedokładności pomiarów długości geograficznych są przez Tannera „maskowane” jakimiś nienaukowymi dywagacjami. Przecież mógł napisać wprost, że „różnice w oznaczaniu długości geograficznej wynikają z niedokładnych chronometrów”.
.7. Zupełnie niewytłumaczalna jest sprawa niezgodności w pomiarach szerokości geograficznej. Chyba, że zmieniało się w tym czasie (ustalało się – proces trwał) położenie biegunów ziemskich.
.8. Zupełnie niezrozumiały a nawet szokujący jest fragment mówiący o trwającej dłuższy czas w roku 1812 anomalii magnetycznej.
.9. Interesujące są informacje na temat dat ustalania granic pomiędzy USA a Imperium Rosyjskim oraz Brytanią (Kanadą). Dziwne, że Tanner raz się powołuje na umowę graniczną z Anglią z roku 1783 a raz na umowę z roku 1818. Do początku XIX wieku nie było potrzeby „demarkacji granic”? Czy po prostu wcześniej nie było tam Europejczyków? Warto przypomnieć, że w roku 1876 w USA nie obchodzono „święta narodowego” – oni nie zdawali sobie sprawy, że 100 lat wcześniej proklamowano USA.
.10 Dopiero na początku XIX wieku ustalane są granice pomiędzy poszczególnymi stanami.
.11. Pozostaje zupełną zagadką, jakimi metodami i na podstawie jakich pomiarów, Tanner autorytatywnie „korelował” różne mapy. Skąd znał „właściwe” długości i szerokości geograficzne poszczególnych punktów geograficznych?
Mapa Henry S. Tannera
Mapa małej rozdzielczości
Rozmiar pliku: 514 KB
Wymiary: 1675 × 1470
Mapa duża
Rozmiar pliku: 5 MB
Wymiary: 6634 × 5865
.https://kodluch.wordpress.com/wp-content/uploads/2017/11/tanner_mapa_big-002.jpg
OPIS MAPY pobieżny…
Mapa sporządzona przez Henry Tannera (1824) zawiera wiedzę autora będą kompilacją wszystkich współczesnych mu informacji geograficznych.
Na mapie widzimy trasy podróży morskich, począwszy od Cooka (1770) – choć jest zaznaczona wyprawa kapitana Gore do Japonii (1688 & 1776) oraz Baffina 1616.
Nie ma szlaków odkryć geograficznych dokonywanych przez Rosjan oraz wcześniejszych niż 1773 (za wyjątkami – wyżej).
Mapka zawiera informacje na temat aktualnego zaludnienia (dokładność podana do jednego Ziemianina!):
Północna i Południowa Ameryka – prawie 34 miliony
Europa – prawie 199 milionów
Afryka – prawie 70 milionów
Azja – prawie 500 milionów
Inne – równo 10 milionów
Razem – 811,612,452 osób (811 milionów)
Zwraca uwagę doskonała znajomość przez geografów początku XIX wieku całej linii brzegowej Europy i Azji (ze szczególnym uwzględnieniem rejonów północnych – Szpicbergen, Nowa Ziemia), i jednocześnie braki informacji co do Grenlandii, oraz współczesnej Kanady i Alaski.
Jeżeli mapa powstała do 1825 roku i przedstawia aktualny stan wiedzy dotyczący geografii świata, to jest rzeczą zadziwiającą, jak szybko informacje dotyczące nowych odkryć geograficznych dokonywanych przez wyprawy organizowane przez wiele różnych państw na dwóch różnych kontynentach mogły zostać przetworzone, skonsultowane i zamienione w szczegółową mapę. I to wszystko bez telefonów i internetu.
Wyspa Ferro która jest jedną z „podstaw” obliczania długości geograficznej jest na północ od Wysp Brytyjskich.
Sachalin jest już wyspą, ale de la Parouse w 1787 najwyraźniej nie dał jeszcze rady opłynąć wyspy.
Dziwny kształt Japonii – trwa chyba nadal przekształcanie jednej wielkiej wyspy japońskiej w obecny archipelag.
W Cieśninie Beringa (Behring Str.) jest zaznaczony stały lód (Solid Ice) – jeżeli nie dało się tam pływać, to jak wykreślono mapy brzegowe północnych obszarów Azji? A może wcześniej tam pływano (Bering) i mapy istniały, teraz tylko sprawdzano nowy (aktualny) obszar stałego lodu?
Omijano skrzętnie (nie dało się tam pływać z uwagi na lód?) – Islandię i wschodnią Grenlandię…
Ciekawe dlaczego stare mapy Syberii pokazują ludny obszar, pełen zaznaczonych miejscowości gdy do roku 1825 na obszarach Ameryki Północnej leżących na tych samych szerokościach geograficznych mamy zupełnie białe plamy a amerykańscy odkrywcy zaczynają dopiero odkrywać źródła Mississippi?
Resztę szczegółów zostawiam do wypatrzenia dla dociekliwych (Tartaria, Morze Azowskie, Aralskie, Sahara itd…)
PS
Jak widać na mapie Tannera, nagle wszyscy odkrywcy zaczynają miotać się niby bez ładu i składu po wszystkich morzach i oceanach, co bardziej przypomina gorączkową akcję inwentaryzacyjną niż planowe odkrycia geograficzne.
A już super-kapitan Cook to używa chyba ekranoplanu dwojąc się i trojąc po szlakach swych podróży nieco odbiegających od znanych nam jego szlaków…
Proszę zwrócić uwagę na to, że w ciągu stosunkowo krótkiego czasu – kilku, kilkunastu lat – ktoś wydał na owe czasy koszmarne pieniądze i wysłał wiele wypraw badawczych na cały świat. Taka ówczesna wyprawa badawcza to jak nasz obecny lot na Marsa. A ekspedycje, jak widać na mapie, nie pływały od znanych brzegów do znanych brzegów by potem stopniowo i metodycznie rozszerzać krąg poszukiwań i odkrywania świata, ale niemal bezładnie kręciły się po morzach i oceanach, jakby rozglądając się wokół, niczym mrówki które wyroiły się z mrowiska po tym jak ktoś nieostrożnie je potrąci…
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx
Dodatek
Humboldt
https://en.wikipedia.org/wiki/Alexander_von_Humboldt
https://ru.wikipedia.org/wiki/%D0%93%D1%83%D0%BC%D0%B1%D0%BE%D0%BB%D1%8C%D0%B4%D1%82,%D0%90%D0%BB%D0%B5%D0%BA%D1%81%D0%B0%D0%BD%D0%B4%D1%80%D1%84%D0%BE%D0%BD
https://pl.wikipedia.org/wiki/Alexander_von_Humboldt
Tyle piszą durkopedie (każda trochę inne szczegóły podkreśla) o tym wielkim uczonym, botaniku, geografie, geologu i także pruskim szpiegu.
Poniżej prezentuję dość przypadkowy wybór jego map i opracowań – głównie z wyprawy do Ameryki Środkowej i Meksyku. Jak dotąd nie natrafiłem na mapy czy opracowania Humboldta z jego wyprawy na Ural.
Przeglądając jego mapy i opracowania, możemy wysnuć sporo wniosków na temat zainteresowań Humboldta i jego zleceniodawców.
Przedmiotem jego prac były procesy wulkaniczne, zmiany linii brzegowych oraz zmiany koryt rzek („bifurkacje”), wysokości poszczególnych rejonów i punktów, temperatury (mapy izotermiczne które miały za cel określić tereny odpowiednie do poszczególnych upraw).
Można wyciągnąć wniosek, że Humboldt badał zachodzące szybko zmiany klimatu i zmiany wysokości położenia lądów, które – jak się wydaje (zdaniem uczonego) – były efektem intensywnej działalności wulkanicznej w czasach jego wypraw.
1858 Wstęp Humboldta do jednej z jego prac. Interesująco pisze!
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~256533~5520443:Text-Page–Preface–Vol–1?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Pisze o drugim odkryciu Ameryki przez Kolumba, dla AvH jasne było że Wikingowie pierwsi odkryli Amerykę 500 lat przed Kolumbem. Ale nie doszedł do tego, że Indianie Ameryki Północnej mieli słowiańskie rysy tak jak nikt nie tłumaczy nazwy jeziora jako „Słowiańskie” tylko „Niewolnicze”.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~256536~5520446:Text-Page—Continues–Preface–Vol?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Mapa 1823 Isothermal chart, na podstawie pomiarów i map Humboldta. Góry Skaliste= „elevated region”. Na zachód od nich jest „Unexplored Region”. Na wschód od Morza Azowskiego znajduje się „An elevated Region little known many parts are severely Cold”.
„Zimne tereny” na terenie Ameryki są „dużo niżej” niż na terenie Eurazji. Teraz, po 200 latach trochę inaczej to na Ziemi wygląda!
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~29543~1130587:Isothermal-chart-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
.https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/7/71/Woodbridge_isothermal_chart3.jpg
Dla porównania temperatury północnej półkuli – rok 1857
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~250224~5516816:Comparison-of-temperatures-for-the-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
temperatury USA 1857
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~250228~5516818:Isothermal-chart–Mean-distribution?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Strona tytułowa amerykańskiej „Klimatologii” z roku 1857 z ciekawą stopką
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~250210~5516805:Title-Page–Blodget-s-Climatology-o?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Mapa „Luizjana” – wykreślona przez Lewis’a i Tannera, na podstawie informacji Humboldta
.https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/b/b1/Louisiana1804a.jpg
1810 mapa Arrowsmith’a na podstawie opracowań Humboldt’a. Przedstawia Meksyk oraz sieć wodną Luizjany. Interesujący plan miasta Meksyk oraz Vera Cruz
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~936~50015:Mexico-and-Adjacent-Provinces-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Dla porównania mapa na podstawie informacji Humboldta z roku 1820
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~207606~3003392:Composite–Map-of-Louisiana-and-Mex?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Miasto Meksyk – 1808. Na podstawie informacji Humboldta
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1870~170008:Carte-De-La-Vallee-De-Mexico-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Miasto Meksyk z okolicami, plus Vera Cruz.. Zaczynają znikać jeziora. 1807. Zaznaczone miejsca gdzie dokonywano pomiarów długości i szerokości geograficznej
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1874~170012:Plateau-de-la-Ville-de-Mexico-jusqu?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Dla porównania mapa Meksyku – 1782
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~291629~90063191:Carte-d-une-partie-de-l-Amerique-Se?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Oraz 1810 (zaznaczone „miasta i wioski indiańskie”)
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~931~60172:Sketch-of-the—–Internal-Province?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Meksyk 1804. Interesująca mapa z naniesionymi położeniami miast (Meksyk, Acapulco i Vera Cruz), w zależności od pomiaru (długości i szerokości geograficznej). Różnice są ogromne! Widać jakie trudności nastręczało określenie położenia geograficznego
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1875~170013:Carte-de-Fausses-Positions-de-Mexic?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Poziom wody w okolicy miasta Meksyk. AvH (Humboldt)
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1880~170018:Profile-du-Canal-de-Huehuetoca-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Przekrój od miasta Meksyk do Vera Cruz. 1804-1807
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1877~170015:Tableau-physique-de-la-pente-Orient?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Humboldt (AvH) szkicował także mapy próbujące odtworzyć historię odkrywania Ameryki (1834)
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292881~90064408:XXXIII–Le-Nouveau-Continent-Figure?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
A na tej mapie próba zmazania daty jaka się tam pierwotnie znajdowała – podróż Pinzona.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292882~90064407:XXXIV–Fragment-de-la-Mappemonde-de?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Podróbka – przerobienie? Daty.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292884~90064405:XXXVI–Trois-Fragmens-de-la-Mappemo?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Trasa podróży del a Costy
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292883~90064406:XXXV–Fragment-de-la-Mappemonde-de-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Ciekawe mapki AvH. 1811. Interesująca Panama.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1871~170009:Points-de-partage-et-Communications?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
- Guanaxuato. 70-cio tysięczne miasto i kopalnie srebra
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292878~90064411:XXX–Esquisse-geodesique-des-enviro?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Mapa z „przepływem”metali szlachetnych na świecie, plus wykresy. Jak widać AvH zajmował się także tym…. 1803
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1884~170022:Routes-par-lesquelles-les-richesses?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Humboldt rysował też takie graficzne przedstawienia ilości ludności – demografia
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1885~170023:Tableau-comparatif-de-l-etendue-ter?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Wulkany, trzęsienia ziemi i strefy sejsmiczne. 1856
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~24697~940036:Volcanic-action-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Emisje wulkanów i trzęsienia ziemi – super ciekawe! Napis do przetłumaczenia na środku Atlantyku 1851. Japan Reich oraz Nippon.
Distr. gleichzeit Ausbruche und Erschutteung v.1811-1813
Do tego . 1836-1856. Fenomeny geologiczne
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~24698~940037:Geological-phenomena-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Mapa z roku 1842 na podstawie informacji AvH i przez niego wydana. Pokazuje istniejący wtedy jeszcze, ale spławny tylko w czasie pory deszczowej kanał Raspadura, oraz dwie rozważane propozycje połączenia Pacyfiku z Atlantykiem – poprzez kanał Cupica lub w Panamie, który miał połączyć dwie rzeki, Chorera i Chagre
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~20985~530077:Ecuador,-Granada,-Venezuela,-Brazil?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
P – Canal of Panama, proposed as the shortest line for uniting the Atlantic and the Pacific by means of the Trinidad, or western branch of the river Chagre, and the river Chorera
c – Proposed canal of Cupica, uniting the river of that port with the Naipi and Atrato.
r – Canal of Raspadura constructed in 1783 by monk of Novita. It unites the S. Juan to the Atrato, and in the wet season still carries boats from one ocean to the other.
Mapa wg AvH. 1825. Kanał Raspadura. Zaznaczony (planowany?) kanał Cupica – Naipipi
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292870~90064419:XXII–Carte-generale-de-Colombia-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
.1842. Atlantyk z Pacyfikiem łączy siedem dróg wodnych! Zaznaczone wulkany Ameryki Północnej i Środkowej.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~1511~160049:Bergketten-in-Nord-Amerika-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Kanały Pacyfik – Atlantyk (strona Pacyfiku – strona Atlantyku):
.1. Kleine Bucht Cupica – Rio naipi und Atrato
.2. Golf von San Miguel od. Darien del Sur – Ensenada de Anichucuna
.3. Rio de Juan Diaz – Golf von San Blas
.4. Hafen von Panama – Rio de Chagros
.5. Bai Chorera – Derselbe
.6. San Juan del Sur – Nicaragua am See
.7. Tehuantepec – Goasacoalo
Mapa hydrograficzna. Brak naniesionego kanału Raspadura. 1827.Zaznaczone kopalnie złota i platyny.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292873~90064416:XXV–Carte-hydrographique-de-la-pro?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Andy. 1824. Przekrój przykładowy
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292857~90064432:IX–Voyage-vers-la-cime-du-Chimbora?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Wyspy Kanaryjskie. Przekrój. 1817
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292850~90064439:II–Tableau-physique-des-iles-Canar?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Humboldta interesowały wysokości nad poziom morza na tych samych równoleżnikach. Wysokość odnoszona do poziomu Morza Śródziemnego
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292851~90064438:III–Profil-de-la-Peninsule-Espagno?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292849~90064440:I–Limite-inferieure-des-neiges-per?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292849~90064440:I–Limite-inferieure-des-neiges-per?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Przekroje geologiczne, Meksyk. 1832
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292855~90064434:VII–Tableau-geognostique-des-forma?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Zbocze wulkanu – podnóże / przekrój. „Teren się nie podniósł”. Interesujące zbocze wulkanu.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292876~90064413:XXVIII–Coupe-du-volcan-de-Jorullo-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
AvH interesował się „bifurkacją rzek”, czyli stanem nieustalonym rzeki w danym momencie. Dopiero po jakimś czasie nastąpi „stan ustalony” i rzeka popłynie jedną z dwóch odnóg
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292861~90064428:XIII–Bifurcations-et-Deltas-d-affl?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Zmiany w dorzeczu Orinoko
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292862~90064427:XIV–Histoire-de-la-Geographie-de-l?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292869~90064420:XXI–Cours-du-Rio-Guaviare-et-de-la?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Góry Nowej Grenady. 1813
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292865~90064424:XVII–Cours-du-Rio-Apure-et-d-une-p?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Misje francuskie. 1816
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292868~90064421:XX–Cours-de-Rio-Caura-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Rio Grande de la Magdalena. 1834
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292872~90064417:XXIV–Carte-du-Rio-Grande-de-la-Mag?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Quito. Ziemie nieznane. 1802
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292858~90064431:X–Carte-de-la-province-de-Quixos-e?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
1827-33. Mapka AvH z zaznaczoną deklinacją 10 stopni od kierunku północnego. Wszystko odnoszone do południka paryskiego.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292860~90064429:XII–Plan-du-port-et-des-environs-d?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
1823 Mapa Północnej Ameryki z trasą poszukiwawczą kapitana Parry (1819) oraz M’Kanziego (1789). Na wschód od Wyspy Vancouver wielkie jeziora. Mapa „West or NEW Grenland”. Alaska ciekawa (Russian Factory).
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~4404~350013:Map-of-North-America-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Grafika. Okolice Jeziora Humboldta w Nevadzie. 1885 (Lahontan sediments, Humboldt Canon, near Rye Patch, Nevada )
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~252280~5518400:Plate-XXII–Lahontan-sediments,-Hum?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~252308~5518426:Plate-XLV–Post—quaternary-fault-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Jezioro Humboldta. 1885. Prawdopodobnie pierwsza dokładna mapa terenu
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~252276~5518396:Plate-XVIII–Gravel-embarkment-at-w?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Przekrój geologiczny osadów w Kanionie Humboldta. 1885. Warstwy osadowe – są „błotami”
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~252282~5518402:Plate-XXIV–Section-of-Lahontan-sed?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Pod koniec życia Humboldt zajmował się kosmologią, wydał interesujące kompendium astronomiczne. W linku układ słoneczny i daty przelotów komet
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248839~5516192:2–Planetensystem-Der-Sonne?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
vvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvvv
Kilka dodatkowych a ciekawych map
- Plakat z okazji uruchomienia połączenia kolejowego Nowy Jork – San Francisco
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~235953~5510841:Cover–Voyage-from-New-York-to-San-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Europa 1856. Na podstawie informacji AvH
Morza. Kospijskie 83 stopy poniżej M Czarnego.. Między Szkocją a Szetlandami: „Region of raising and sinking of the land”. Tonie Anglia, podnosi się Skandynawia. Pokazane jest podnoszenie się wyspy Reguain
Morze Martwe 1312 stóp poniżej M Sródziemnego
USA. 1855-61. Wielkie Jezioro Słone i Góry Humboldta. Proponowana trasa połączenia kolejowego
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~32837~1170223:From-Great-Salt-Lake-to-Humboldt-Mo?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
- Grafika. Indianin z owczarkiem
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~32821~1170207:Franklin-Valley-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
1810.Mapa Zebulona Pike’a. Wodospady a raczej porohy na Mississippi
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~927~60168:Falls-of-St–Anthony-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Mapy z Luizjany powyższego badacza. Około 1811. Pierwsze odkrycua.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248288~5516042:Plate-30–Facsimile-Cartography-149?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Rzeka Czerwona. Sól na ziemi
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~929~60170:Chart-of-the-Internal-Part-of-Louis?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Źródła Mississippi. Saliny, brak drzew. Wioski indiańskie. Obozowisko traperów.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~928~60169:First-Part-of-Captn–Pike-s-Chart-o?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
1855 Systemy rzeczne Ameryk
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~24704~940043:America-river-systems-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Ciekawostka. 1825. Mapa Nowej Kalifornii. Na północ od San Francisco znajdują się „Ruines de… Des Kodiaks”. Ciekawe opisy po francusku. Populacja prowincji 15600 osób / 1825?
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~291592~90063116:Nouvelle-Californie–Amer–Sep–46-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Kolejna ciekawostka. Ptolemeusz 1513
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292885~90064404:XXXVII–Tabula-Terre-Nove–Depromta?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Wydawnictwo AvH. Tabula Moderna Norbegie et Gottie. Orbis Typus Universalis juxta Hydrographorum traditionem. 1513. „Judei clausi”
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292886~90064403:XXXVIII–Tabula-Moderna-Norbegie-et?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Podobnie tutaj
Tabula Moderna Norbegie et Gottie. Orbis Typus Universalis juxta Hydrographorum traditionem. 1513.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292886~90064403:XXXVIII–Tabula-Moderna-Norbegie-et?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Iudei inclusi – na Syberii
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~292887~90064402:XXXIX–Universalior-Cogniti-Orbis-T?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Ciekawa mapa geologiczna świata. 1851
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248852~5516199:9–Geologische-Erdkarte-nach-Ami-Bo?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Geologiczna m. Europy. 1851
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248853~5516200:10–Europa-in-geologischer-Beziehun?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
1851 M Kaspijskie 78,8 stóp poniżej M Czarnego/ Aralskie 63,8 stóp poniżej Czarnego +15 stóp nad Kaspijskim
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248865~5516208:18–Vergleichende-Uebersicht-der-gr?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Zone mit elektrischer explosien
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248865~5516208:18–Vergleichende-Uebersicht-der-gr?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Manycz- Bolszoj See
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248871~5516212:22–Europa-in-physikalischer-Bezieh?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Ciekawa Afryka saharyjska
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248885~5516218:28–Afrika-in-physikalischer-Bezieh?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Zasięg rolinności ciekawa
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248890~5516221:31–Uebersicht-der-Verbreitung-der-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Zjawiska pogodowe rysunki
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248897~5516225:35–Kosmisch-meteorologische-Landsc?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Dalej – ciekawe step solny Elton
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248899~5516226:36–Geologische-Landschaftsbilder?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248902~5516227:37–Charakter-Landschaften?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
1851 Mapa szelfu europejskiego. Fragment
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248861~5516205:15–Erdkarte-zur-ubersicht-der-Isor?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
1851 Na północ od Cieśniny Beringa „morze wolne od lodu”
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~248867~5516209:19–Karte-der-Jahres-Isothermen,-Is?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Krajobraz meksykański – dolina skamieniałych drzew. Grafika.
https://www.davidrumsey.com/luna/servlet/detail/RUMSEY~8~1~256548~5520457:The-petrified-forest-in-the-Valley-?sort=pub_list_no_initialsort%2Cpub_date%2Cpub_list_no%2Cseries_no
Dziś na tym koniec
PS
Polecam dla tych co doszli do tego momentu informację Pana Stiepanienki na temat USA:
KODŁUCH 
Nie ulega wątpliwości że całkiem niedawno zaszły na planecie tak poważne zmiany że ludzie poczuli się
mocno zagubieni. Ile wysiłku kosztowało zatuszowanie tego faktu dla potomnych
PolubieniePolubione przez 3 ludzi
Zaintrygowało mnie nazwa Niewolnicze Jezioro. Rzeczywiście z tej mapy wynika ze to Słowiańskie Jezioro. I coś mi się przypomniało o fantastycznej opowieść Wujka z Kanady.
Wujek opowiadał o tym ze znajomy badacz indiańskich legend opowiadał mu o tym jak pewien Stary Indianin z Kanady z okolic Vauconver zdradził mu o tajemnice indiańskie o Legendach o Kontynencie i Wielkeij Cywilizacji Białego Człowieka co istniało i o upadku Drugiego Księżyca na Kontynent Białych i Jasnowlosych Ludów co wydarzyło się kilka tysięcy lat wcześniej.
I ze ten Mały Księżyc co spadło na Kontynent Białego Człowieka która była na północ od Grenlandii wtedy ten Kontynent i Wielka Cywilizacja zostało całkowicie zniszczona i jednoczesne doszło do zmiany bieguna i mocno przegrupowało z Zachodu na Północ. I Ze przed upadkiem księżyca Biegun Północny i Wielka Lodowce była gdzie teraz jest Ocean Spokojny i że dawna Wielka Lodowce zamieniło się w Ocean Spokojnie a na miejscu gdzie leżała Kontynent Białego Człowieka zrobiło się wielka dziura i że wcześniej tam była Górzyste tereny, lesiste i żyzne uprawne ziemie i lasy były wielkie i rosła az do nieba ale po upadku Ksieżyca górzyste i rajskie kraina z Kontynent Białego i Jasnowłosego Człowieka zamieniło się w wielkie dziury i a potem w miejscu dawnego kontynentu zapadało się w ognistej czeluście i zostało potem zalane przez wody z sąsiednego Oceanu i powstało wtedy Ocean Pól nocny a Potem kawałek resztki niezniszczonego kontynentu zamieniło się w lodowce i ze Grenlandia to pozostałość dawnego Wielkiego Kontynentu Białego Człowieka. .I że jak wody zalało dziury po upadku księżyca to wtedy większość Ameryki się wypiętrzyło i pojawiło się na przykład Preria.
Opowiadał Stary Indianin znajomego Wujka ze jak Stara Kontynent zaczynało zatapiać to wtedy nastapila Wielka Ucieczka i Wędrówka białych Ludów i że ten niedobitki i uratowani Biali Ludzie z stamtąd uciekały we wszystkich stronach najeżdżając na wszystkich sąsiednich niezniszczonej Kontynentach na koniach i wozach a także uciekały przez wielkiej wody do innej kontynentu na szybkich smukłych i wielkich kajakach .
I ta sama legenda mówi o tym ze dawna Wielka Cywilizacja Białych Ludów została całkowicie zniszczona a potomkowie tych Ludów z cywilizowanych i światłych spokojnych zamienili w krwiożerce dzikusów i wpadły w wielkie ciemnoty..I że z powodu Upadku Książyca Biali Ludzie zmienili religie z Kultu Dobrego Boga gdzie szanowali przyrody i zakazano nadmiernie zjadania mięsa na kult Złych Bogów gdzie zjadało się nadmiernie mięso i pito nadmiernie krwi ludzkie od pokonanych przeciwników z powodu Kultu Krwawego Boga i potem Biała Rasa z dobrych ludzi zmienili się na złych barbarzyńców i w imieniu nowego Złego Boga niszczyły wszystkich napotkanych obcych cywilizacji niezgodne z nowej religii a także zmusiły podbite ludów do kultu składania ofiary z ludzi i ze wtedy większość Biali co osiedlili się w Ameryce z powodu kultu złego Boga zostali kanibalami i większość Biali Ludzie co się uratowało z dawnego Kontynentu uciekli i osiedlili się w Całej Ameryce to potem siebie nawzajem zjedli i z powodu kanibalizmu wybuchło taka wielka epidemia że wyginęło z choroby większość Białych Ludzi a tych co nie wymarło to wiele zostali zabici przez Indian albo po prostu wymieszali się z większością z miedzianoskórych Indian.
PolubieniePolubione przez 2 ludzi
Szukając materiałów o wyprawie Humboldta na Syberie, wpadło mi w łapska takie cuś:
https://histmag.org/Alexander-von-Humboldt-i-jego-podroze-10949
„Gwiazdka Cieszyńska, pismo dla zabawy, nauki i przemysłu”
Nr. 43. – Cieszyn d. 23. Października. – R. 1858.
Zainteresował mnie fragment mówiący o uczestnictwie Humboldta na „ostatnim Sejmie w Polsce, w roku 1830”
.https://histmag.org/grafika/news2015/gwiazdka/humboldt3.jpg
Ale nie tylko ten „ostatni Sejm” jest zadziwiający, ale sama wyprawa Humboldta na Syberię, która /według dukopedii/ zaczęła się 12.04.1829 w Berlinie. 1 maja był już w Petersburgu. Potem trasa wiodła przez Moskwę, Włodzimierz, Niżny Nowogród, Kazań, Jekaterynburg, Perm. Potem Wołgą do Kazania. Zwiedzał Środkowy Ural, kopalnie i zakłady przemysłowe. Potem zwiedził Tobolsk, Barnauł, Semipałatyńsk, Omsk i Miass (gdzie odbyła się uroczystość 60 lecia uczonego). Kolejno ekspedycja zwiedzała Południowy Ural i stepy (Złatoust, Kaczimsk, Orsk, Orenburg), wizytował kopalnie soli – następnie dotarł do Astrachania (wycieczka tez po Morzu Kaspijskim)…
W drodze powrotnej zatrzymał się w Moskwie, gdzie był uroczyście podejmowany na Uniwersytecie.
Wrócił z tej wyprawy do Petersburga w dniu 13.11.1929.
Proszę obejść, objechać tę trasę współczesnymi środkami w tak krótkim czasie!
PS
W rosyjskiej wiki o wyprawie Humboldta do Ameryki piszą że to było „drugie odkrycie Ameryki”…
PolubieniePolubienie